The Stanhope Revolution and Persian Print: Industrialization, Evangelicalism & the Coming of Printing in Early Qajar Iran

Abstract

این مقاله با بررسی جزئیات پیدایش چاپ در ایران، به چگونگی انتشار این صنعت در جهان اسلام در اواسط دهة 1320 ق/اوایل دهة 1820 م می پردازد، کاربرد انقلاب جهانی چاپ در پی تولید انبوه با دستگاه چاپ فلزی از نوع ابداعی چارلز ارل استانهوپ )=اسِتَنهُپ( در 1800 م. دستگاه های چاپ بادوام، قادر به تولید زیاد، قابل حمل و نقل و با کاربرد آسان در اوایل آن سال ها، برخلاف نوع چوبی آن، از اوان اروپای جدید به سرزمین هایی راه یافت که با چاپ ناآشنا بودند و توانستند به بازار کتاب، که فقط به دستگاه های چوبی و قدیمی چاپ محدود بودند، عمیق تر رخنه کنند. در حالی که انقلاب گوتنبرگی به اروپا و مهاجرنشینان آن در آمریکا و آسیا محدود بود، “انقلاب استانهوپی” به نسبت، جهانی بود و امکان توسعۀ چاپ را در ایران، همزمان و هم گام با استرالیا، هندوستان، مالایا و بخشهای بزرگی از آمریکا فراهم ساخت. این مقاله با ارائة اسناد و مدارکی اثبات می کند پیدایش چاپ با دستگاه های دستی فلزی چاپ و تولیدات آنها در ایران و تعدادی از مناطق دیگر به طور همزمان صورت گرفته است، به گفت و گو دربارۀ تثبیت موقعیت چاپ در ایران، به عنوان بخشی از یک روند بزرگ تر جهانی، می پردازد. مقالۀ حاضر علاوه بر مرور روند چاپ در ایران و سایر کشورهای خاورمیانه، به عنوان “آخرین طراحان” چاپ، دربارۀ فرایند آن در دو انقلاب متفاوت، یعنی فرایند گوتنبرگی و استانهوپی، بحث می کند.